Stecki Konstanty (1917–1996), taternik, pisarz.
Ur. 17 IX w Zakopanem, był synem Konstantego (zob.) i Eugenii z Arczyńskich, nauczycielki.
S. rozpoczął naukę w r. 1928 w Gimnazjum Państw. w Zakopanem, lecz po czwartej klasie w r. 1932 został przeniesiony do Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie. Debiutował w r. 1936 w lwowskim piśmie szkolnym „Orlęta”. T.r. zaczął uprawiać taternictwo (od r. 1938 wraz z członkami harcerskiej grupy taternickiej «Makolągwy»). Naukę kontynuował w Korpusie Kadetów nr 2 w Rawiczu, gdzie w r. 1938 zdał maturę. T.r. został członkiem Polskiego Tow. Tatrzańskiego i podjął studia na Wydz. Lekarskim Uniw. Pozn. W r. 1939 wstąpił do Polskiego Związku Narciarskiego oraz Klubu Wysokogórskiego. Dn. 13 VI t.r. wytyczył nową drogę wspinaczkową z Dolinki Pustej na Zmarzłą Przełęcz.
S. uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. w składzie 24. zmotoryzowanego p. ułanów 10. Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej płk. Stanisława Maczka (do 18 IX t.r.). Następnie przez Węgry i Jugosławię przedostał się do Francji, gdzie od 6 XII służył w plutonie zwiadowców motocyklowych 4. pp 2. Dyw. Strzelców Pieszych Armii Polskiej. Oddelegowany do Szkoły Podchorążych w Coëtquidan, po klęsce Francji w czerwcu 1940 został ewakuowany z La Rochelle do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskiej Marynarki Wojennej i w l. 1941–3 służył w załogach maszynowych niszczyciela OF «Huragan» oraz niszczycieli eskortowych ORP «Krakowiak» i ORP «Kujawiak»; uczestniczył w konwojach atlantyckich oraz walkach w Kanale La Manche, na Morzu Śródziemnym, a także inwazji Lofotów. W l. 1943–5 studiował na Wydz. Ekonomicznym Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Plymouth; po jej ukończeniu został 4 I 1945 promowany na ppor. marynarki wojennej. Dn. 27 I t.r. objął funkcję płatnika na ORP «Bałtyk», następnie 7 V został tamże drugim komisarzem. Po demobilizacji szkolił się przez pewien czas na kursach zawodowych.
W czerwcu 1946 wrócił S. do Polski i zamieszkał w Zakopanem. Do r. 1948 pracował tamże jako księgowy w Państw. Centrali Handlowej, następnie w l. 1948–53 jako kierownik wytwórni Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego. Studiował zaocznie ekonomię w Akad. Handlowej w Poznaniu i w r. 1949 otrzymał stopień magistra. Od r. 1950 należał do PTTK. W l. 1953–5 był ponownie księgowym, tym razem w zakopiańskiej Szkole Metalowej i Liceum Technik Plastycznych. Poświęcając większość wolnego czasu poznawaniu Tatr, został w r. 1953 członkiem Koła Jaskinioznawczego przy Oddz. Zakopiańskim PTTK oraz kandydatem na ratownika TOPR. W lipcu t.r. wraz z W. Ławrynowiczem odkrył w masywie Żaru w Wąwozie Kraków Jaskinię Zakosistą. W styczniu 1954 był współzałożycielem Sekcji Taternictwa Jaskiniowego PTTK. T.r. został członkiem Koła Przewodników Tatrzańskich PTTK im. Klimka Bachledy oraz przewodnikiem tatrzańskim III kl. W czerwcu 1955, wraz z Władysławem Habilem, odkrył w masywie Kominiarskiego Wierchu niewielką Jaskinię Troistą. Dn. 5 X t.r. został członkiem zwycz. TOPR (od r. 1956 Grupa Tatrzańska GOPR). Po zakończeniu t.r. pracy księgowego zajął się zawodowo przewodnictwem tatrzańskim i instruktorstwem narciarskim. W r. 1956 wziął udział w wyprawie do jaskiń w Centralnym Bałkanie w Bułgarii. W l. 1956–8 pełnił funkcję sekretarza Koła Przewodników Tatrzańskich (ponownie w l. 1966–70 oraz w l. 1976–80). Wytyczał w Tatrach kolejne drogi wspinaczkowe: 23 IX 1956 z Doliny Pięciu Stawów Spiskich na Juhaską Przełączkę (na Słowacji) oraz w lipcu 1957 prawą częścią Progu Litworowego w Czerwonych Wierchach. W marcu t.r. został wiceprzewodniczącym Komisji Taternictwa Jaskiniowego Zarządu Głównego, odrodzonego w r. 1956 Klubu Wysokogórskiego; w l. 1957–8 był przewodniczącym Sekcji Taternictwa Jaskiniowego przy jego Kole Zakopiańskim. W l. pięćdziesiątych brał udział w eksploracji jaskiń tatrzańskich: Zimnej, Owczej, Wysokiej, Bystrej, pod Okapem i Raptawickiej, a także w kartowaniu Jaskini Pienińskiej w Pieninach. Jako ratownik tatrzański uczestniczył w 18 wyprawach ratunkowych oraz wykonał ok. 200 zwózek poszkodowanych narciarzy, m.in. brał udział w trudnych akcjach w Jaskini Zimnej: po Stanisławę Ogazę 2–5 I 1958, po grotołazów wrocławskich 12–14 II t.r., po ciało Romualda Lebeckiego 26–27 III 1966 oraz wyprawie po rannego taternika na wschodniej ścianie Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego 21–22 VIII 1960.
W r. 1957 rozpoczął S. twórczość literacką o charakterze popularnym, adresowaną często do młodzieży; opublikował wtedy powieść historyczną o XVII-wiecznym Podhalu pt. Za Kopanem (W.). W r. 1958 ukazała się jego kolejna powieść Dzieci klęski (W.), opowiadającą o losach grupy przyjaciół w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. i na szlakach tułactwa do Włoch (kontynuacją tego utworu był Smoluch [W. 1970], którego akcja rozgrywa się na polskich okrętach wojennych podczas drugiej wojny światowej). W l. 1958–9 wchodził S. w skład zarządu, a w l. 1959–62 był skarbnikiem Koła Przewodników Tatrzańskich. W r. 1963 uzyskał uprawnienia przewodnika tatrzańskiego II kl. (w r. 1967 I kl.). W l. 1963–6 był członkiem komisji rewizyjnej Koła Przewodników Tatrzańskich (ponownie w l. 1970–2). Doświadczenia tatrzańskie stały się w tym czasie dominującym tematem jego książek: opowiadań przewodnickich opartych na motywach autobiograficznych pt. Tatry na co dzień (W. 1962, 1966), zbeletryzowanego opisu eksploracji jaskiń pt. Śladami poszukiwaczy skarbów (W. 1963), zbioru opowiadań o twórcach TOPR (od r. 1952 także GOPR) pt. Ludzie spod niebieskiego znaku (W. 1967, 1976), który został wyróżniony nagrodą telewizyjną «Lwi Pazur», opowieści o pracownikach zakopiańskiego GOPR pt. Sześć błysków na minutę (W. 1973). Tatr dotyczyły również kolejne powieści historyczne S-ego, utrzymane często w konwencji przygodowo-awanturniczej: Zbójeckie dukaty (W. 1965, 1970, 1979) o XVII-wiecznej rebelii chłopskiej w starostwie nowotarskim, Zbójnicki los (W. 1969) o Podhalu w r. 1793. Odrębną pozycję w dorobku powieściopisarskim S-ego stanowi Kupiecki spadek, czyli przygody pięknej Margarety (W. 1975) z czasów Kazimierza Jagiellończyka.
W r. 1965 wstąpił S. do PZPR (należał do niej do jej rozwiązania w r. 1990); w l. siedemdziesiątych był sekretarzem Grupy Partyjnej w Kole Przewodników Tatrzańskich. Od r. 1974 był członkiem ZBoWiD. Należał do Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej. Był nadal aktywnym przewodnikiem, rocznie oprowadzał ponad sto wycieczek. W l. 1970–5 kierował Komitetem Obchodów 100-lecia Przewodnictwa Tatrzańskiego. W r. 1974 wszedł w skład Komisji Kwalifikacyjno-Egzaminacyjnej ds. przewodnictwa przy Wojewódzkim Komitecie Kultury Fizycznej i Turystyki w Krakowie (w l. 1975–89 w Nowym Sączu). W r. 1975 został członkiem krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich (był nim do jego rozwiązania w r. 1983). W r. 1979 wydał powieść z okresu okupacji niemieckiej Spod znaku żółwia (W.). W r. 1980 ogłosił oceniany jako pionierski (Zofia i Witold Paryscy) Przewodnik literacki po Zakopanem (W.), zawierający sylwetki odkrywców Tatr i ludzi kultury XIX–XX w. Od t.r. był przewodniczącym Podkomisji Egzaminu Praktycznego przy Zarządzie Głównym PTTK (do r. 1990). W r. 1981 przeszedł na emeryturę. Dn. 20 II 1982 otrzymał godność honorowego członka Koła Przewodników Tatrzańskich, a 20 IV t.r. tytuł członka zasłużonego. W l. 1983–9 należał do Tow. Ochrony Tatr, a w l. 1984–7 był członkiem Rady Przewodnictwa Zarządu Głównego PTTK. W tym okresie wydał swe ostatnie książki: zbiór opowiadań oparty na wspomnieniach dawnych i współczesnych przewodników tatrzańskich Gawędy o przewodnikach tatrzańskich (W. 1985) oraz słuchowisko radiowe dla młodzieży Koziołek (Nowy Sącz 1986). Publikował artykuły w czasopismach: „Turysta”, „Taternik”, „Podtatrze”, „Wierchy” i „Ziemia” oraz wiersze w periodyku „Dunajec”. S. zmarł 22 VII 1996 w Zakopanem, został pochowany na Starym Cmentarzu (Pęksowym Brzyzku). Był odznaczony m.in. Medalem Morskim z jednym okuciem (1946), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1947), brytyjskim Defense Medal (1956) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975).
W małżeństwie zawartym 28 I 1947 w Poznaniu z Zofią Wisłocką (ur. 22 IX 1917 w Krakowie), córką Adama (1888–1943), działacza PPS, fotografa, filmowca, taternika i ratownika tatrzańskiego, miał S. troje dzieci: córkę Annę (ur. 13 XII 1947), etnografa, właścicielkę księgarni w Zakopanem, oraz synów Konstantego (ur. 27 IX 1952), zawodowego wojskowego, i Antoniego (ur. 7 III 1954), leśnika, nadleśniczego w Bartoszycach.
Bibliografia geografii polskiej 1955–1960, W. 1966; Bibliografia literatury dla dzieci 1945–1960, Red. A. Łasiwiecka, W. 1963; Bibliografia turystyki polskiej 1961–5, Wr. 1970; toż za l. 1971–5, W. 1981 cz. 1; toż za l. 1984–5, W. 1989; Długołęcka L., Pinkwart M., Zakopane. Przewodnik historyczny, W. 1988 (fot.); Długołęcka-Pinkwart L., Pinkwart M., Zakopane od A do Z, W. 1994 (fot.); Enc. tatrzańska (1995), (fot.); Kadry morskie Rzeczpospolitej II, Red. J. K. Sawicki, Gdynia 1996 cz. 1; Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży, W. 1984; Przewodnik Bibliograficzny R. 1957 s. 416, R. 1958 s. 217, R. 1962 s. 422, R. 1963 s. 615, R. 1966 s. 63, 958, R. 1967 s. 465, R. 1970 s. 123, 375, R. 1971 s. 16, R. 1973 s. 399, R. 1974 s. 35, R. 1976 s. 173, R. 1977 s. 76, R. 1979 s. 880, R. 1980 s. 517, 554, R. 1985 s. 560, R. 1989 nr 31 s. 14; Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, Red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wr. 2002; Współcz. pol. pisarze; – Głazek G., Wirski Z., Najciekawsze wspinaczki skalne Tatr Polskich, W. 1989 s. 125, 128; Gradziński R., Wyprawa do jaskiń Bułgarii, „Taternik” R. 33: 1957 z. 2 s. 36–8; Księga pamięci kadetów II Rzeczpospolitej, W. 2001 s. 349; Paryski W. H., Tatry Wysokie, W. 1967 II 25, W. 1976 XX 103; Piaskowski S. M., Kroniki Polskiej Marynarki Wojennej, Albany N.Y. 1990 III; Rajwa A., Sekcja Taternictwa Jaskiniowego w Zakopanem w latach 1954–1974, „Dewiator” 1989 nr 2; Stecka Z., Historia przewodnictwa tatrzańskiego, Kr. 1995; taż, Przewodnictwo tatrzańskie, W. 1973; Wiśniewski W., Konstanty Stecki jr., taternik, grotołaz, pisarz, „Góry i Alpinizm” 1996 nr 7 s. 36–8; tenże, Znaki naskalne w Tatrach Polskich, „Wierchy” R. 57: 1988–91 s. 156–68; Zwoliński S., Badania jaskiń w Tatrach i Pieninach, „Wierchy” R. 23: 1957 s. 230–1; – Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego w Zakopanem za r. szk. 1928/9, Zakopane 1929 s. 60; toż za r. szk. 1929/30, Zakopane 1930 s. 70; toż za r. szk. 1930/1, Zakopane 1931 s. 80; toż za r. szk. 1931/2, Zakopane 1932 s. 35; – „Dewiator” 1996 nr 13 s. 18; „Dunajec” R. 5: 1984 nr 16/17 s. 15 (wywiad z S-m); „Tyg. Podhalański” R. 7: 1996 nr 30 s. 7; – Arch. Akad. Med. w P.: Karta S-ego dla słuchaczy szkół wyższych (z r. akad. 1938/9); – Arch. TOPR w Zakopanem: Teczka osobowa S-ego; – Informacje żony, Zofii Steckiej z Zakopanego.
Adam Krawczyk